Zacznijmy od dość ogólnego zapisu zawartego w art. 60 ustawy Prawo o ruchu drogowym mówiącym o tym, czego zabrania się kierującemu pojazdem. Ust. 1 w brzmieniu: "Zabrania się używania pojazdu w sposób zagrażający bezpieczeństwu osoby znajdującej się w pojeździe lub poza nim" można interpretować bardzo różnie, a co więcej Jest początek czerwca, w Armenii właśnie zakończył się rok szkolny. Mamy początek wakacji i upalnego ormiańskiego lata, temperatury będą dochodzić do 40 st. C. Wkrótce dojrzeją arbuzy Bass Boutique Hotel. Hotel w Erywań. Hotel Bass Boutique zlokalizowany jest w centrum miasta Erywań i oferuje piękne widoki na górę Ararat. Na miejscu do dyspozycji Gości jest armeńska restauracja z winiarnią oraz bezpłatne WiFi. Pokaż więcej. 8. Wiemy, od czego rozpocznie pracę w nowym klubie. Marek Papszun zakończył swoje dzieło w Rakowie Częstochowa. Po latach owocnej pracy sięgnął po Mistrzostwo Polski i postanowił odejść. Od tego czasu nadal nie znalazł nowego zatrudnienia w zawodzie trenera. Wokół 49-latka jest jednak bardzo gorąco. W okresie istnienia konfliktu azerbejdżańsko-ormiańskiego o Górski Karabach, którego nowy etap rozpoczął się po upadku ZSRR, Zachód nie wykazywał większego zainteresowania wydarzeniami na Zakaukaziu. Moskwa odegrała aktywną rolę mediacyjną w rozwiązaniu problemu karabachskiego. Sytuacja Jesteś bardziej team intuicja czy team analiza? Skąd wiesz czego chcesz? Po czym poznajesz, że coś jest dla Ciebie? Do czego się odnosisz, gdy masz podjąć ważną decyzję? Są jakieś konkretne kroki czy robisz jak "czujesz w kościach"? Jestem bardzo ciekawy jak podchodzisz do tego tematu, daj znać! A'propos mody – cmentarz to nie wybieg. Jeśli chodzi o ubiór, także należy zachować stosowny umiar. – Na pogrzeb żałobnicy powinni ubierać się w spokojne barwy i to samo tyczy się Jacek Chmielecki MBA. Skuteczny Trener dla Firm i Korporacji np: Google , Dell , Cisco ., Prezentacje Handlowe , Biznesowe i Sprzedaż Trener Wystąpień Publicznych Wykładowca MBA Mentor Działania azerskiego rządu mają znamiona ludobójstwa. Trudna sytuacja w Armenii. Działania azerskiego rządu mają znamiona ludobójstwa. „Od 133 dni, czyli od ponad czterech miesięcy region Górskiego Karabachu, zamieszkały przez Ormian jest całkowicie odcięty od świata. Od 12 grudnia ubiegłego roku nieprzerwanie trwa całkowita Światopogląd nagle nie ulegnie zmianie, a na skórze nie przybędzie nowych zmarszczek. Trzydziestka to najlepszy wiek dla kobiety. Lata nauki ma już za sobą, pozostaje jedynie cieszyć się życiem i nie patrzeć na metrykę. Z jedną rzeczą trzeba się jednak zgodzić. To, co wypada dwudziestolatce, niekoniecznie przystoi trzydziestolatce. b4bw. Jedzenie w Armenii … a Armenia czekała z otwartymi ramionami i suto nakrytym stołem. Jak uczynić Piotrka najszczęśliwszym człowiekiem we wsi, unieszczęśliwiając jednocześnie mnie? Postawić na stole kolację w składzie: świńskie uszy potrawka z głowizny galareta z nóżek makaron w smalcu bimber Ze wszystkich talerzy roznosiło się donośne chrumkanie. Jedna radość. Poza różnorodnością mięs wyciętych z zaskakujących części zwierząt i rozmaitymi rodzajami chleba, główne smaki Armenii to zbyt mocna wódka i zbyt mocna kawa. Co ciekawe, w języku ormiańskim nie istnieje pojęcie „zbyt”. Kawa może być mocna lub bardzo mocna, bez opcji „zbyt mocna”. O jeden z rodzajów chleba, lavash, Ormianie toczą zaciekły bój z Azerami, ponieważ oba narody twierdzą, że to ich symbol i dziedzictwo kulturowe. To samo dotyczy piszczałki zwanej dudukiem oraz granatów. Armenia od 20 lat jest w stanie wojny z Azerbejdżanem, więc naturalnie oba narody nie darzą się miłością, ale mówimy tu o autentycznym wyrywaniu sobie z gardeł dość, jakby nie patrzeć, uniwersalnych symboli narodowych. Nie martw się, Armenio. Azerbejdżan na pewno nie będzie rościł sobie praw do świńskich uszu i galarety z nóżek. Jeżeli podobał Ci się ten wpis, będzie mi bardzo miło, jeśli polecisz mojego bloga swoim znajomym. Armenia to niewielkie państwo leżące w zachodniej części Azji. Położone u stóp świętej góry Ararat jest rajem dla miłośników miejsc niezwykłych i zachwycająccyh. Armenia to zbiór wszystkich zbiorów w poszukiwaniu podróżniczych perełek. Czaruje niczym Krzysztof Ibisz młodym wyglądem, ale zamiast nieskazitelnego pysia oferuje pektakularne krajobrazy, cierpki posmak wina z granatu i zapach mocnej kawy. Dorzuci w gratisie tajemnicze monastyry ukryte wysoko w górach, opowie trudną historię i pozna z serdecznymi Ormianami. Jeśli mam być zupełnie szczera, to Armenia porwała mnie sobą dużo bardziej, niż jej sąsiadka Gruzja. Jeszcze się wahasz? Spokojnie. Zaraz się przekonasz, że wizyta w Armenii to idealne miejsce na Twoją kolejną podróż! Armenia – przewodnik po pięknych miejscach i magicznych chwilach Erywań – stolica Armenii, w której rządzi beton i fontanny Stolica Armenii to najlepsza baza wypadowa do zwiedzania całego kraju. Jest to również najbardziej bezpłciowe miasto w jakim dane mi było spędzić czas. Co mogę powiedzieć – jest zwyczajnie przebrzydkie:) Ten betonowy klocek nie potrafił mnie przekonać do siebie przez całe 5 dni, jednak muszę przyznać, że ma w sobie coś intrygującego. Może to zasługa leniwych posiadów przy kawie w licznych ogródkach kawiarnianych? Albo Błękitnego Meczetu, który zachwycił mnie bogatymi zdobieniami? A może sprawiły to paskudne Kaskady i pobliski park rzeźb, które są tak kiczowate, że aż fascynujące?Wiem! To te tańczące fontanny, które codziennie gromadziły tłumy na to osobliwe widowisko! W każdym razie, Erywań jest taki, jak panująca na jego ulicach moda. Nic do siebie nie pasuje, wszystko się gryzie, a jednak na swój sposób urzeka. Tak jak bluzka z cekinowym kotem do welurowych spodni. Musisz po prostu sam sprawdzić, czy taki strój Ci leży. Bazary w Erywaniu Podczas pobytu w Erywaniu koniecznie udaj się na lokalne targowiska. Oryginalne pamiątki możesz wyszperać na targu staroci zwanym Wernisażem przy ulicy Aram. Kupisz tam szpargały z duszą, wyroby rękodzielnicze i piękne dywany. Wiesz, że Armenia to światowy lider w szachach ? Tajników tej gry uczy się tu dzieci w szkołach. Na Wernisażu możesz nabyć piękne, ręcznie robione zestawy szachowe. Jedzenia najlepiej szukać na bazarze Gum (przy ulicy Movses Khorenatsi). Wśród osobliwych zapachów będziesz miał okazję skosztować wszystkich przysmaków ormiańskiej kuchni. Smaki Armenii Jak smakuje Armenia? Całkiem pysznie! Dla mnie przede wszystkim doskonałą basturmą, mocną kawą oraz winem z granata. Na basturmę czyli kanapkę na chlebie lawasz z suszoną wołowiną polecam Ci mały, „okienkowy” lokal przy ulicy Abowiana 3/1. Serwują tu świetnie przyprawione i świeże kanapki. Aby poznać topowe smaki Armenii takie jak: zupa jogurtowa, dolma, pieczona baranina czy sałatka z bakłażana wybierz się na kolację do Caucasus Tavern. Za równowartość 150 PLN najedliśmy się z moim towarzyszem podróży tak, że chorowaliśmy po tej kolacji dwa kolejne dni. Ale nie myśl, że to z zatrucia. Po prostu ze zwykłego przeżarcia. Wizyta w Noy Yerevan Brandy Factory Będąc w Erywaniu koniecznie zrób sobie wycieczkę do wytwórni koniaku. Do wyboru są dwie opcje. Pierwsza to słynna fabryka brandy Ararat, a druga to wytwórnia trunku Noy. Z uwagi na dużo ciekawszą historię brandy Noy, wybrałam się na alkoholowy tour do Noy Yerevan Brandy Factory przy ulicy Isakov Admiral 9. Alkohol ze 125-letniej fabryki Noy pasjami pijał Winston Churchill, który uwielbiał raczyć się kieliszkiem ormiańskiego brandy i kubańskim cygarem podczas podejmowania politycznych decyzji. Brandy Noy dostarczane jest od 2006 roku na Kreml jako oficjalny trunek, a od niedawna marka Noy podjęła szeroką współpracę z domem mody Gucci. A skąd nazwa tego alkoholu? A no od biblijnego Noego, który po tym jak jego Arka osiadła na stokach góry Ararat, zebrał pierwsze gałązki winorośli, stając się tym samym pierwszym wytwórcą wina i mocnego alkoholu. Na wycieczkę z przewodnikiem należy umówić się na dzień przed planowaną wizytą. Można wybrać opcję z degustacją brandy lub samą wycieczkę po wytwórni. Fabryka czynna jest w godzinach W soboty działa od do Koszt biletu wstępu z degustacją to równowartość ok 50-60 PLN. Monaster Sewanawank i turkusowe jezioro Sewan Jezioro Sewan leży na wysokości 1900 m i jest największym jeziorem na Kaukazie. Ciekawostką przyrodniczą tego akwenu jest to, że wpływa do niego aż 28 rzek, a wypływa tylko jedna! Jezioro dzieli się na dwie części – Mały i Wielki Sewan. Żyje tu wiele endemicznych gatunków fauny i flory, a okolice jeziora są absolutnie spektakularne. Czasem tylko opuszczone molochy mieszkalne przypominają o zuchwałych planach rozwojowych byłego ZSRR. Najbardziej pocztówkowym obrazkiem jeziora Sewan jest piękny monastyr Sewanawank. Warto spędzić tutaj więcej czasu, chłonąc mistyczną atmosferę miejsca i nieziemskie widoki. Aby objechać jezioro w całości, koniecznie pomyśl o wynajmie samochodu, gdyż transport publiczny działa tu bardzo średnio, żeby nie rzec wcale. Monaster Chor Wirap i cudowny widok na Ararat Monaster Chor Wirap to niejako symboli Armenii. W tym właśnie miejscu został uwięziony Grzegorz Oświeciciel – ten, który sprawił, że Armenia przyjęła chrześcijaństwo. Warto wiedzieć, że Armenia była pierwszym kraj na świecie, który przyjął tę religię. Wydarzenie to datuje się na 301 roku Monaster Chor Wirap to także doskonałe miejsce do obserwacji potężnego masywu Araratu – świętej góry Ormian. Ten wygasły wulkan jest tajemniczy jak kobieta. Rzadko pokazuje się w całej okazałości, czasem tylko przelotnie odsłoni swoje wdzięki. Natomiast jak już zrzuci z siebie ciężkie chmury to WOW! Ararat liczy 5137 m Góra ma ogromne znaczenie dla Ormian i jest najważniejszym symbolem kraju, mimo, że leży po stronie tureckiej. Ararat znajduje się także w godle państwowym Armenii. Pewna anegdota głosi, że Turcy zwrócili się kiedyś do Ormian z prośbą, aby Ci zmienili godło, bo Ararat nie należy do Armenii. W odwecie Ormianie odpowiedzieli, że wobec tego Turcy mają natychmiast oddać ze swojej flagi księżyc, bo też nie jest ich własnością. Tajemnicze chaczkary w Armenii – czym są? Czym są chaczkary? To unikatowe, bogato rzeźbione płyty kamienne, które znajdziesz niemal na każdym kroku w Armenii. Chaczkary wznoszono w celach wotywnych lub dla upamiętnienia zmarłych. Są bogato zdobione i przedstawiają rozmaite ornamenty, postacie świętych, zwierząt lub roślin. Większość chaczkarów zrobiona jest z tufy czyli wulkanicznej skały, w której łatwo się rzeźbi. Chaczkary dzielą się na dwie części: powyżej krzyża rzeźbi się to, co bliżej nieba, poniżej – to, co bliżej ziemi. Tylko krzyż łączy to co ziemskie i boskie razem. Szacuje się, że w Armenii jest ponad 50 tysięcy chaczkarów i jeśli wierzyć historiom – nie znajdziemy dwóch takich samych. Piękny cmentarz z najstarszymi płytami kamiennymi znajduje się w wiosce Noratus, niedaleko jeziora Sewan. Warto zwrócić uwagę, że na cmentarzu wszystkie chaczkary zwrócono zdobieniami w stronę zachodnią. Według wierzeń są one przygotowane na przyjście Jezusa, który ma nadejść właśnie z zachodu. Świątynia Garni w Armenii To całkiem niezwykła świątynia w Armenii. Swoim wyglądem przypomina Partenon i jest to jedyny budynek klasyczny, jaki zachował się na terenie kraju. Sama świątynia nie robi tak wielkiego wrażenia, jak jej zachwycające położenie. Soczysta zieleń pobliskich wzgórz oraz głęboki wąwóz rzeki Azat tworzą krajobraz żywcem wyjęty z opowieści o biblijnym raju. Zasiedziałam się tam trochę, patrząc jak słońce przeciska się między kolumnami świątyni, a trawy na wzgórzach przybierają różnobarwne odcienie. Weź udział w takim niecodziennym przedstawieniu. Zaprawdę wart jest Twojej uwagi! Monaster Norawank w Armenii Norawank to według mnie najpiękniejsze miejsce w calej Armenii. Już sama droga do monastyru dostarcza wielu emocjonujących wrażeń! Ściany wąwozu rzeki Arpa, który prowadzi do monastyru wydają się spadać mi na głowę. Skały są tu czerwono-rudo-piaskowe, a sam kompleks klasztorny zjawiskowo wpasowuje się w ten krajobraz. To, na co warto zwrócić uwagę podczas zwiedzania Norawank to detale. Zagadkowe rzeźby nad wejściem do kościoła i tajemnicze chaczkary wokół kompleksu rozpalają zmysły 🙂 Klasztor Norawank znajduje niedaleko wsi Areni. Słynie ona z najstarszej na świecie infrastruktury do wytwarzania wina. Produkowano je tutaj już 6 tys. lat temu! Gorąco polecam zakup wina z owocu granatu! To moje największe armeńskie odkrycie:) Armenia – zakochasz się w tym kraju na milion procent! W Armenii mówią, że Bóg zostawił Ormianom tylko kawałek górzystej ziemi, bo spóźnili się na rozdawanie co lepszych części świata. Ich sąsiedzi Gruzini podobno też się spóźnili, ale że są uparci to wywalczyli ten ładniejszy skrawek raju. Czy faktycznie ładniejszy? Armenia nie jest tak zróżnicowana jak Gruzja, ale ma swoje niepowtarzalne walory. Mało tu jeszcze masowej turystyki, a dużo ludzkiej serdeczności, pięknych krajobrazów i intrygujących historii. Do tego pyszna kuchnia i kawiarniane życie w Erywaniu. Jeśli nie wiesz gdzie się wybrać w kolejną podróż, to mam tylko jedną radę – pakuj plecak, bo Armenia czeka! Spodobał Ci się mój wpis? Będzie mi miło, jeśli puścisz go dalej w świat! A jeśli masz ochotę: a) pośmiać się, podyskutować i zainspirować się do podróży – zapraszam Cię na mój fanpage na FACEBOOKU b) pooglądać zdjęcia z drogi i sprawdzić, jak nie wyglądają profesjonalne instastories- znajdziesz mnie na INSTAGRAMIE Magda Delkowska Psst! Widzisz tę babkę w śmiesznym kapelutku i z kubkiem kawy w ręku? To właśnie ja - sprawczyni wszystkich tekstów oraz zdjęć na tej stronie. Mój ulubiony pisarz Bill Bryson powiedział kiedyś, że w podróżowaniu jest coś takiego, co stale popycha nas do przodu i nie pozwala się zatrzymać. Ja od lat się nie zatrzymuję i zwiedzam świat zachłannie. Wszędzie chcę jechać, wszystko zobaczyć, wszystkiego dotknąć i spróbować. Marzę o napisaniu własnej książki na starej maszynie do pisania oraz założeniu kawiarni podróżniczej. Rozgość się tu jak na własnej kanapie tylko bez podkradania moich chipsów z miski, bo wszystko widzę! Pozdrowienia, całusy i uściski! W lewym górnym rogu jest zakładka POZNAJMY SIĘ - wpadnij tam na chwilę cobyśmy się przywitali:) Ostrzeżenia dot. COVID-19 Bezpieczeństwo W związku z ostatnimi wydarzeniami w strefach przygranicznych w regionach Sjunik i Gegharkunik Republiki Armenii oraz napiętą sytuacją na granicy pomiędzy Armenią i Azerbejdżanem, Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP odradza podróże do następujących regionów: Tawusz, Gegharkunik, Wajoc Dzor i Sjunik. Na przestrzeni ostatnich lat w Armenii nie odnotowano skierowanych przeciwko ludności cywilnej zagrożeń o charakterze terrorystycznym. Chodząc po górach, należy pamiętać, że w Armenii nie funkcjonuje profesjonalna górska służba ratownicza na wzór polskiego GOPR/TOPR. Turysta w wielu sytuacjach może być zdany wyłącznie na własne siły. W niektórych miejscach, oddalonych od ludzkich siedzib, nie ma zasięgu sieci komórkowej oraz internetu. W Armenii żyje wiele gatunków jadowitych węży i skorpionów, które występują nie tylko na obszarach dzikich, ale także w miejscach często uczęszczanych przez ludzi (łąki, pola, szlaki górskie, okolice atrakcji turystycznych). Szczególnie groźna oraz niezwykle agresywna jest żmija lewantyńska (macrovipera lebetina, arm. gyurza). Jej ukąszenia, bez podania surowicy, są śmiertelne dla człowieka. W sezonie lęgowym, zagęszczenie żmii lewantyńskiej może wynosić nawet do 20 osobników na 1 hektar powierzchni, a jej wielkość dochodzić do 2 m. W górach zdarzają się również przypadki śmiertelnych ataków niedźwiedzi na ludzi. Zagrożeniem są również spadające kamienie i osuwiska. Należy unikać silnie uczulającego i drażniącego barszczu Sosnowskiego. W czasie wędrówek po górach, zwłaszcza poza wyznaczonymi szlakami, można natknąć się na stada zdziczałych psów, które mogą być agresywne wobec człowieka. Problem bezpańskich i zdziczałych psów powszechnie występuje również w miastach gdzie zwierzęta grupują się w sfory liczące od kilku do nawet kilkunastu osobników. Ze względu na ryzyko pogryzienia zalecana jest ostrożność oraz unikanie kontaktu z psami. Armenia znajduje się w jednej z najbardziej aktywnych stref sejsmicznych na ziemi. RA przecina szereg uskoków tektonicznych należących do tzw. Transazjatyckiej Strefy Sejsmicznej. Niewielkie trzęsienia ziemi są odczuwalne regularnie w całym kraju, zagrożeniem jest natomiast wystąpienie wstrząsów sejsmicznych o wysokiej skali – ostatnie, dochodzące do 7 stopni w skali Richtera, miało miejsce r. Informacje i porady jak zachować się w razie trzęsienia ziemi są dostępne na stronie. W przypadkach wymagających pomocy ze strony policji, pogotowia lub straży pożarnej należy dzwonić na numer zintegrowanej służby pomocy: 911. Operatorzy linii 911 posługują się również językiem angielskim i rosyjskim. Numery poszczególnych służb: 101 – straż pożarna, 102 – policja, 103 – pogotowie ratunkowe, 104 – pogotowie gazowe. Wjazd i pobyt Na jakim dokumencie podróży można przekroczyć granicę? Paszport Tak Paszport tymczasowy Tak Dowód osobisty Nie Jaka jest wymagana minimalna ważność dokumentu podróży? Na terenie Armenii można przebywać do ostatniego dnia terminu ważności paszportu. Czy trzeba wyrobić wizę? Obywatele RP przebywający na terenie Armenii do 180 dni w ciągu roku są zwolnieni z obowiązku posiadania wiz. Czy są inne, dodatkowe wymogi dotyczące wjazdu? Obostrzenia związane z COVID-19 znajdziesz w czerwonej ramce na górze strony. Nie. Czy jest wymagana pisemna zgoda rodziców/opiekunów prawnych na podróż dziecka z osobą trzecią? Wymagania dotyczące kwarantanny znajdują się w ramce na górze strony. Pisemna zgoda rodziców/opiekunów prawnych na podróż dziecka z osobą trzecią nie jest wymagana. Zasady pobytu Jeżeli planowany pobyt przekracza 180 dni, należy zwrócić się do Oddziału Policji ds. Wiz i Rejestracji Cudzoziemców (tzw. OWIR) w Erywaniu (dzielnica Dawtaszen, 4. dzielnica, budynek 17/10, tel.: +374 (10) 370 264, godz. pracy: pon. - czw. - pt. przerwa - z wnioskiem o wydanie karty pobytu. Wniosek należy złożyć nie później niż 30 dni przed upływem dozwolonego 180-dniowego okresu legalnego pobytu. Koszt karty czasowego pobytu (do jednego roku) wynosi 105 tys. AMD, pięcioletniej - 140 tys. AMD. Osobie, która przekroczy okres legalnego pobytu, grozi kara pieniężna w wysokości od 50 do 100 tysięcy AMD oraz nakaz opuszczenia kraju w ciągu dwóch miesięcy. W przypadku recydywy - postępowanie sądowe, które może skutkować karami pieniężnymi, deportacją oraz zakazem wjazdu do Armenii. Ubezpieczenie Obowiązkowe jest wykupienie podróżnego ubezpieczenia medycznego przed przyjazdem do Armenii. Zdrowie Podczas wjazdu do Armenii nie są wymagane obowiązkowe szczepienia – zalecamy jednak zapoznanie się z zalecaniami dot. szczepień dla osób podróżujących Głównego Inspektora Sanitarnego, w tym odnośnie szczepień rutynowych (podstawowych lub przypominających) przeciw chorobom zakaźnym, które mogą wystąpić na całym świecie. Ze względu na wysokie ryzyko zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu A (żółtaczka pokarmowa) oraz infekcji pasożytniczych, szczególnie na obszarach pozamiejskich, zaleca się ścisłe przestrzeganie zasad higieny. Należy pić wodę przegotowaną lub butelkowaną oraz myć warzywa i owoce przed spożyciem. Zagrożenie, w przypadku pogryzienia przez zdziczałe i bezpańskie psy, stanowi również wścieklizna. Z uwagi na fakt, że ponad 90% powierzchni Armenii znajduje się na wysokości ponad 1000 metrów nad poziomem morza, osoby z chorobami układu krążenia (zwłaszcza z nadciśnieniem tętniczym) powinny zachować szczególną ostrożność. Publiczna służba zdrowia jest na niskim poziomie (szczególnie na prowincji). Opieka medyczna dla obcokrajowców jest odpłatna. Wizyta u lekarza kosztuje od 20 EUR w górę, w zależności od kliniki oraz zakresu udzielonych usług medycznych. W aptekach na niektóre kategorie leków obowiązują recepty lekarskie (zawierające substancje narkotyczne lub psychotropowe). W Armenii nie obowiązuje katalog lekarstw, których nie można wwozić lub wywozić. Każda osoba wjeżdżająca na teren Armenii ma prawo wwozu leków o 5 nazwach (do 3 opakowań każdego). W razie konieczności wwozu leków zawierających substancje narkotyczne lub psychotropowe należy zwrócić się do Ministerstwa Ochrony Zdrowia Republiki Armenii o udzielenie stosownego zezwolenia. W nagłych przypadkach można wezwać karetkę państwowego pogotowia ratunkowego (tel. 911; 103). Podróżowanie po kraju Do Armenii z Polski można przybyć drogą lotniczą, korzystając z lotniska Zwartnoc (kod IATA: EVN), znajdującego się ok. 10 km od centrum Erywania. PLL LOT obsługuje bezpośrednie połączenie lotnicze na trasie Warszawa-Erywań. Drogą lądową można wjechać do Armenii od strony Gruzji (drogowe przejścia graniczne Sadakhlo–Bagratashen, Ninotsminda-Bavra; Guguti-Gogavan (nieczynne ze względu na COVID-19); kolejowe Ayrum) i Iranu (drogowe Agarak-Nurduz, nieczynne ze względu na COVID-19). Granice z Turcją i z Azerbejdżanem pozostają zamknięte oraz są kontrolowane przez wojsko i służby graniczne. Poruszając się po terenach przygranicznych należy liczyć się z kontrolami oraz możliwością zatrzymania do wyjaśnienia. Po terytorium Armenii co do zasady można poruszać się bez ograniczeń, należy jednak unikać podróżowania po obszarach położonych w pobliżu granicy z Azerbejdżanem. Ambasada przestrzega przed podróżowaniem po drodze H53 na odcinku Voskepar-Baghanis (stanowiącej fragment trasy międzynarodowej M16 Erywań-Tbilisi). Sugerujemy skorzystanie po stronie armeńskiej z trasy M5 i M3 (przez Wanadzor i Aparan). W razie konieczności przejazdu trasą M16 należy bezwzględnie przemieszczać się objazdem wyznaczonym po drodze H26. Sieć kolejowa jest słabo rozwinięta. Jedynym połączeniem międzynarodowym jest kursujący codziennie pociąg Erywań-Tbilisi. Latem uruchamiane jest również połączenie Erywań-Tbilisi- Batumi. Dworzec kolejowy znajduje się obok stacji metra „Sasuntsi Davit”. Rozkład jazdy pociągów jest dostępny w języku rosyjskim na stronie: adresy dworców na stronie: Lista stacji kolejowych w Armenii - List of railway stations in Armenia - Liczni przewoźnicy prywatni oferują tanie połączenia międzymiastowe mikrobusami (tzw. marszrutkami), które odjeżdżają z trzech głównych dworców autobusowych zlokalizowanych w różnych częściach Erywania: centralnego (ul. Admiral Isakov 6), północnego (Sevan Highway 1) i południowego (ul. Sevani 93/1; obok stacji metra „Sasuntsi David”). Nad jez. Sevan codziennie kursują mikrobusy odjeżdżające ze stacji metra „Eritasardakan”. Należy mieć na uwadze, że pojazdy te są często przepełnione, a ich stan techniczny może budzić zastrzeżenia. Wynajęcie taksówki (również na dalsze odległości) nie stanowi problemu; obowiązujące taryfy wynoszą ok. 100 AMD za 1 km (minimalna stawka to 600 AMD), przewóz można zamawiać również poprzez międzynarodowe i lokalne aplikacje na smartphone (najpopularniejsze to Utaxi, Bolt, GG, Yandex). Główne drogi utrzymane są w stosunkowo dobrym stanie, jednak podróżując po drogach lokalnych, należy liczyć się z ich złym stanem technicznym oraz brakiem odpowiedniego oznakowania. W nocy należy uważać na nieoświetlone pojazdy oraz na poruszające się po drogach zwierzęta hodowlane. Zasady ruchu drogowego nie są przestrzegane. Zimą, ze względu na warunki pogodowe, okresowo mogą być zamykane dla ruchu najważniejsze trasy krajowe. Wiele z rzadziej uczęszczanych dróg w ogóle nie jest odśnieżana. Przy planowaniu podróży i czasów przejazdu nie należy ulegać „iluzji krótkich dystansów”. Mimo że Armenia to kraj o stosunkowo niewielkiej powierzchni (odpowiadającej mniej więcej obszarowi województwa wielkopolskiego), to przejazd dowolnego odcinka drogi zajmuje zazwyczaj 2-3 razy więcej czasu niż podobnego w Polsce (przez wzgląd na stan techniczny dróg, górzyste ukształtowanie terenu itp.). W Armenii w dalszym ciągu jest słabo rozwinięta infrastruktura turystyczna. Dostępne są hotele o dość dobrym standardzie (kilkadziesiąt euro za noc) oraz, zwłaszcza w Erywaniu, tanie hostele i schroniska (od kilku do kilkunastu euro za noc), jednak ich standard może być różny. Obecny jest także wynajem krótkoterminowy (Airbnb). W popularnych turystycznie miejscach ceny za noc mogą sięgać nawet kilkuset euro np. nad jeziorem Sewan. Z uwagi na nieuregulowany status międzynarodowy oraz występujące incydenty zbrojne na linii kontaktu między skonfliktowanymi stronami stanowczo odradza się podróżowanie po terytorium Górskiego Karabachu. Konsul w Erywaniu nie posiada żadnej możliwości udzielenia pomocy obywatelom polskim znajdującym się na terytorium Górskiego Karabachu, które zgodnie z prawem międzynarodowym nie stanowi części Republiki Armenii. Informacje dla kierowców W Armenii obowiązuje ruch prawostronny. Nie ma konieczności posiadania międzynarodowego prawa jazdy - honorowane jest polskie prawo jazdy. Zasady ruchu drogowego często nie są przestrzegane przez kierowców stąd też na drogach należy kierować się zasadą ograniczonego zaufania. Często kierujący pojazdami nie sygnalizują manewru skrętu czy zmiany pasa ruchu. Szczególną ostrożność należy zachować przy poruszaniu się na skrzyżowaniach o ruchu okrężnym, gdzie zasady ruchu mogą odbiegać od przyjętych w Polsce. Ze względu na notoryczne i powszechnie akceptowane wtargnięcia pieszych na jezdnię, słabe oświetlenie ulic, brak pokryw studzienek kanalizacyjnych, itp. należy zachować czujność podczas jazdy miejskiej. Po zmroku, na obszarach wiejskich, należy liczyć z niedostatecznym oświetleniem ulic, poruszaniem się po drogach nieoświetlonych pojazdów rolniczych, obecnością zwierząt gospodarskich, itd. W Armenii występuje gęsta sieć fotoradarów i liczne drogowe kontrole policyjne, w tym nieoznakowanymi radiowozami. W terenie zabudowanym można poruszać się z prędkością do 60 km/h, poza terenem zabudowanym do 90 km/h. W Armenii nie dopuszcza się nawet śladowej zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu (tj. ograniczenie wynosi 0,0 ‰), aczkolwiek prowadzenie pojazdu po spożyciu alkoholu, choć nielegalne, jest częstym zjawiskiem. Obowiązkowe jest posiadanie miejscowego ubezpieczenia OC środka transportu, które można wykupić na przejściu granicznym przy wjeździe do Armenii. Nie funkcjonuje tzw. zielona karta. Nie ma jednej stawki ubezpieczenia (jego wysokość jest ustalana na podstawie parametrów pojazdu oraz stażu kierującego). Działające w Armenii firmy ubezpieczeniowe udostępniają na swoich stronach internetowych kalkulatory umożliwiające wyliczenie wysokości opłaty. Większość usterek można naprawić, korzystając z usług miejscowych mechaników. Autoryzowane serwisy czołowych marek znajdują się w Erywaniu, aczkolwiek występują problemy z dostępnością na miejscu części zamiennych. Bez większych problemów można się zaopatrzyć w benzynę 92- (regular), 95- (premium) i 98-oktanową (super), olej napędowy oraz gaz ziemny (CNG) i skroplony (LPG). Cło Przy wjeździe do Armenii można mieć przy sobie gotówkę w kwocie nieprzekraczającej USD, a przy wyjeździe do USD (obywatele państw trzecich). Wyższe kwoty wymagają złożenia specjalnej deklaracji celnej. Pozostałe przepisy celne nie odbiegają od powszechnie przyjętych standardów. Przy wjeździe własnym pojazdem należy wypełnić deklarację celną oraz uiścić opłatę celną, ekologiczną i drogową, których wysokość jest uzależniona od parametrów pojazdu. Więcej informacji można uzyskać bezpośrednio od służb informacyjnych Służby Celnej (ul. Movses Khorenatsi 3-7, 0015 Erywań, tel.: (+374 60) 544 444; +374 (60) 54 46 57; 08000 0007; e-mail: secretariat@ 49797259@ W przypadku wywozu antyków czy innych przedmiotów mogących mieć wartość historyczną (np. obrazów, dywanów, przedmiotów antykwarycznych, wyrobów jubilerskich itd.) konieczne jest przedłożenie certyfikatu, który należy uzyskać wcześniej w Ministerstwie Kultury. Przepisy prawne Przemyt, posiadanie oraz sprzedaż nawet najmniejszej ilości narkotyków lub innych środków psychotropowych są surowo karane. Obyczaje Kulturowo Armenia zbliżona jest do krajów bliskowschodnich/śródziemnomorskich, z bardzo rozwiniętym życiem nocnym. Nie obowiązują tu szczególne zasady ubioru, zarówno w odniesieniu do kobiet, jak i mężczyzn. Należy pamiętać, że wchodząc do niektórych funkcjonujących kościołów kobieta powinna mieć przykryte ramiona. Pomimo szybko postępującej w ostatnich latach modernizacji, społeczeństwo ormiańskie jest nadal w dużej mierze, zwłaszcza na terenach pozamiejskich, konserwatywne i patriarchalne, choć wobec obcokrajowców i turystów Ormianie mogą być bardziej wyrozumiali. Kontakty seksualne między osobami tej samej płci są legalne od 2003 r., jednak publiczne okazywanie uczuć przez osoby tej samej płci może spotkać się z nieprzychylnymi komentarzami lub agresją. Zaleca się ostrożność, ze względu na kontekst historyczny i polityczny, w poruszaniu w rozmowach tematów dotyczących statusu Górskiego Karabachu oraz relacji Armenii z Azerbejdżanem i Turcją. W Armenii wolne od pracy są następujące dni: Nazwa i Data Nowy Rok 1-2 stycznia Dni przedświąteczne 3-5 stycznia Boże Narodzenie 6-7 stycznia Dzień Sił Zbrojnych Armenii 28 stycznia Międzynarodowy Dzień Kobiet 8 marca Dzień Pamięci Ludobójstwa Ormian 24 kwietnia Międzynarodowy Dzień Pracy 1 maja Dzień Zwycięstwa i Pokoju 9 maja Dzień Republiki 28 maja Dzień Konstytucji 5 lipca Dzień Niepodległości 21 września Dzień Pamięci Ofiar Trzęsienia Ziemi (tylko w Giumri) 7 grudnia Przydatne informacje W Armenii powszechna jest znajomość języka rosyjskiego, a w młodszym pokoleniu, szczególnie w miastach, również angielskiego. Czasami można spotkać się ze znajomością polskiego, ze względu na liczną, w ostatnich latach, emigrację ormiańską do Polski. Język ormiański posiada własny alfabet. Nazwy miejscowości oraz ulic w większych miastach zapisane są - obok alfabetu ormiańskiego - równolegle alfabetem łacińskim lub cyrylicą (nie dotyczy nazw produktów oraz rozkładów jazdy). Walutą ormiańską jest dram armeński (AMD) – kurs może ulegać sporym wahaniom. Wymiany pieniędzy można dokonywać zarówno w bankach jak i w licznych kantorach wymiany walut. Nie ma problemów z wymianą euro lub dolarów amerykańskich (nie ma możliwości wymiany złotówek). W Erywaniu i większych ośrodkach łatwo dostępne są bankomaty obsługujące międzynarodowe karty płatnicze, takie jak VISA lub MasterCard, oraz sklepy i restauracje akceptujące płatności kartami. Mimo to należy pamiętać, że w Armenii w dalszym ciągu najbardziej popularny, zwłaszcza poza miastami, jest obrót gotówkowy. W Armenii działają wiodący operatorzy międzynarodowi, zajmujący się szybkimi przekazami pieniędzy z zagranicy INTELIEXPRESS, UNIStream, MONEYGRAM, Converse Transfer, Ria Money Transfer W Erywaniu i w większych miejscowościach nie ma problemu z dostępem do Internetu, powszechny jest dostęp do sieci Wi-Fi w lokalach gastronomicznych, hotelach, bankach etc. W miastach najbardziej powszechnym środkiem komunikacji są kursujące po wyznaczonych trasach mikrobusy (marszrutki) - cena przejazdu w granicach miasta wynosi 100 AMD. W Erywaniu działa też jedna linia metra - cena żetonu (uprawniającego do zejścia na perony i przejazdu w jedną stronę) wynosi 100 AMD. Urzędy pracują od do z tradycyjną przerwą obiadową między a Sklepy otwarte są na ogół 12 godzin na dobę, a większe nawet 24 godzin na dobę (także w dni wolne od pracy). W kuchni dominują dania mięsne i sery, spożywane z ormiańskim chlebem lawasz, warzywa grillowane lub kwaszone oraz zielenina. W Erywaniu nie ma problemu z dostępem do dań kuchni wegetariańskiej i wegańskiej, który poza stolicą może być utrudniony lub znacznie ograniczony. Powszechne jest palenie tytoniu w miejscach publicznych, w tym w sklepach i w restauracjach oraz w środkach transportu (marszrutki, taksówki) w przypadku kierowców. Nierzadko sale dla niepalących w restauracjach nie gwarantują rzeczywistego odseparowania od części lokalu przeznaczonej dla osób palących. W zdecydowanej większości restauracji napiwek jest doliczany do rachunku (zwyczajowo 10% wartości zamówienia). Extra napiwek jest mile widziany. Różnica czasu między Polską a Armenią wynosi +2 godziny podczas obowiązywania w Polsce czasu letniego oraz +3 godziny podczas zimowego (w Armenii nie ma zmiany czasu z zimowego na letni). Armenia położona jest na Wyżynie Armeńskiej, w regionie zwanym Zakaukaziem (Transkaukazja, Kaukaz Południowy). Na większości obszaru Armenii panuje klimat podzwrotnikowy suchy o cechach kontynentalnych, z krótkimi, mroźnymi zimami i niezwykle upalnymi latami. Średnia dobowa temperatura waha się w zależności od regionu kraju, i np. w Erywaniu w styczniu wynosi ok. -3°C, a w lipcu od 24°C do 26°. Należy jednak mieć na uwadze, że miesiące letnie, czerwiec-lipiec-sierpień są bardzo upalne, z przeciętną temperaturą w ciągu dnia sięgającą nawet 40 stopni i niezwykle suchym powietrzem. Pogoda zależy jednak od konkretnego regionu, w górach nawet latem utrzymuje się śnieg i niskie temperatury. Roczna suma opadów waha się od 200 do 500 mm.